فراگیری زبان های برنامه نویسی و نقش آن در کسب و کار
زندگی روزمره ما مملو از کار هایی که باید در آنها با کسب مهارت و تجربه کافی شروع به فعالیت کنیم و تقریبا هر کاری بدون یادگیری اولیه محکوم به شکست همراه با ضرر و زیان است. یادگیری علوم کامپیوتری هم از این قاعده مستثنی نیست. یکی از مهمترین بخش های آموزش مبانی کامپیوتری فراگیری زبان های برنامه نویسی است که مطمئنا نیاز به پایگاه دانش تخصصی آموزش برنامه نویسی دارد که اساتید معتبر و با تجربه بتوانند در تدریس گام به گام و حرفه ای آن به ما کمک کنند.
در این مطلب قصد داریم به بررسی اولیه آموزش زبان های برنامه نویسی معتبر و شناخته شده برسیم و شما را برای یادگیری آنها آماده کنیم.
اینکه چه زبانی برای کسب و کار من مناسب هست و مهمتر اینکه از چه منبعی یادگیری را شروع کنیم سوالی هست که به آن پاسخ خواهیم داد.
یادگیری زبان های برنامه نویسی، چگونه و از کجا؟
هر کسی که میخواد در حوزه ی مشخصی وارد بشه نیاز به اطلاعات جامع و کاملی در آن زمینه داره و باید به درستی تغذیه بشه. منابع زبان برنامه نویسی درسته که مانند سایر رشته های علمی زیاد نیست ولی هرکدام از آنها نقش خوبی در یادگیری شما خواهند داشت. به علت نبود منابع آموزشی قبلا یاد گرفتن زبان برنامه نویسی کار بسیار دشواری بود. اما امروزه چنین نیست. همانطور که اکثر کارفرماها، فریلنسرها و بازاریاب ها به شما می گویند،فراگیری زبان های برنامه نویسی می تواند در موفقیت شما در کسب و کارتان تاثیر مهمی داشته باشند.
با وجود تعداد زیادی از زبان های برنامه نویسی در حال حاضر که البته هر کدام جنبه های خاص و نقاط قوت و ضعف مخصوص به خود را دارند، شروع کار برای همه علاقمندان به برنامه نویسی بسیار حائز اهمیت است. وقتی بخواهیم مسیر مطمئن و کار آزموده ای را طی کنیم نیاز به مشاور و مرجعی داریم که خود را با آن بروز کنیم و از تمام جوانب به موضوع نگاه کنیم. یادگیری همیشه در ابتدا شاید کمی گیج کننده به نظر میرسد ولی بعد از مدتی کار با اندکی صبر میشه لذت آن را چشید.
ولی بحث اصلی ما در این بخش زبان های برنامه نویسی است! خب قبل از هر چیز بپرسیم که برنامه نویس کیست و چه مراحلی را برای فراگیری زبان های برنامه نویسی باید طی کند؟
برنامه نویس کیست؟
برنامه نویس، یا مهندس نرم افزار شخصی است که نرم افزار رایانه می‌نویسد. برنامه نویس رایانه می‌تواند به یک متخصص در زمینه ای از برنامه نویسی که برای بسیاری از گونه های نرم افزار کدنویسی می کند اشاره کند. برنامه نویس موفق کسی است که به خوبی هدف را شناسایی می‌کند، الگوریتم نویسی کرده و در محیط و با یک زبان مناسب، اقدام به طراحی و نوشتن یک برنامه نماید.
حال باید پرسید هدف یک برنامه نویس چیست؟
هدف یک برنامه نویس حل کردن یک مشکل است که می‌تواند بوسیله کامپیوتر آن را به راحتی انجام دهد. هر برنامه نویس اگر بخواهد با موفقیت وظیفه خود را انجام دهد، باید هدف شغل خود را درک کند. در کل شغل برنامه نویسی بوجود آمده تا کاری که انسان‌ها در مدت زمانی طولانی و با احتمال بروز خطا انجام می دادند، اکنون در سرعتی کمتر و به آسانی و بدون خطا انجام دهد.
یکی از اهداف برنامه نویسی انجام کارهایی است که انسان ها قادر به انجام آن نیستند.
تاریخچه و پیدایش زبان های برنامه نویسی
ماهیت هر موجودی بالاخره از یک روز و با روشی ساده و معین شکل گرفته است و کمکم به صورت گسترده تر و بررسی جوانب بهتر توسعه یافته، زبان های برنامه نویسی هم از این قاعده مستثنی نیستند. خالی از لطف نیست که کمی درباره آنچه که از اولین روزهای برنامه سازی و کدنویسی شروع شده بدانیم.
قدیمی ترین نمونه عملی از برنامه نویسی به سال ۱۸۰۱ در کشور فرانسه توسط شخصی بنام جکارد برمی گردد. او یک دستگاه بافندگی طراحی کرده بود که می توانست اعمال خاصی از بافندگی را که روی کارتهای سوراخ شده (Punched card) ثبت شده بودند به ترتیب انجام دهد. این تکنولوژی اجازه تولید بافت های پیچیده و با کیفیت تر را به کارگران معمولی می داد. امروزه اسم این شخص را با نام پارچه ی ژاکارد میشناسیم!
ایدا لاولیس، ریاضی دان انگلیسی نخستین برنامه نویس رایانه بشمار میاد، او نخستین شخصی بود که یک الگوریتم را به قصد پیاده سازی روی موتور تحلیلی چارلز بابیج، در سال ۱۸۴۲، برای محاسبهٔ عدد برنولی نوشت.
نخستین شخصی که یک برنامه را روی یک عملکرد الکترونیکی مدرن مبتنی بر رایانه اجرا کرد، دانشمند رایانه کنراد تسوزه در سال ۱۹۴۱ بود.
تیم برنامه نویسی انیاک نخستین تیم برنامه نویسی بودند که در قالب یک گروه و به طور منظم برنامه نویسی کار می‌کردند.
روز بین‌المللی برنامه نویس ها هر ساله در ۷ ژانویه جشن گرفته میشه، در سال ۲۰۰۹، دولت روسیه دستور داد تا هر سال یک روز تعطیل حرفه ای که با نام روز برنامه نویسان شناخته میشه در ۱۳ سپتامبر جشن گرفته شود.
وظایف کاری برنامه نویس چیست؟
یک برنامه نویس می‌تواند در شرکت های برنامه نویسی شروع به کار نماید. یک برنامه نویس ممکن است در سمت هایی مانند: مدیر فنی، کارشناس، کارشناس ارشد، برنامه نویس، برنامه نویس وب و … به کار گرفته بشه. در حال حاضر با توجه به رشد بالا و نیاز جامعه به این مهارت تنها کسانی که شغل اصلی آنها برنامه نویسی است نیاز به یادگیری آن ندارند، بلکه علاوه بر فارغ التحصیلان رشته های مربوط به کامپیوتر، دیگر رشته ها حتی پزشکی هم به این دانش نیاز دارند و میتونند در کنار شغل خودشون، یک برنامه نویس هم باشند.
امروزه مشاغل مختلفی به بخش برنامه نویسی وابسته هستند و مهمتر اینکه به وجود افرادی که مهارت های لازم در این حوزه دارند نیاز دارند چرا یکی از این افراد شما نباشید؟!
آینده شغلی برنامه نویس
در بررسی شغل برنامه نویسی باید گفت که آینده شغلی این رشته بسیار روشن ارزیابی میشه چه در جهان و چه در ایران، تکنولوژی رو به پیشرفت است و مشاغلی که از تکنولوژی دور باشند کمی در خطر هستند. اما آینده مشاغلی مانند برنامه نویسی مثبت تر پیش‌بینی می‌شوند. هرچیزی که در حال حاضر در دنیای اطرافمان می بینیم از صنعت برق گرفته تا جاده های بین شهری نیاز به برنامه ریزی اصولی برای کیفیت بهتر عملکرد خودشان هستند.
پس لازم هست در هر صنعتی با توجه به شناخت کامل به آن حوزه، نیاز سنجی لازم برای برنامه سازی توسط شخص برنامه نویس انجام شود تا عملکرد و بازدهی آن مجموعه ارتقا پیدا کند.
معرفی زبان های برنامه نویسی
خب بریم سر اصل مطلب! می خواهیم چیزی که شما برای شروع کسب و کار برنامه نویسی نیاز دارید را معرفی کنیم تا بهتر بتوانید زبان مورد نیازتان را انتخاب و شروع به یادگیری کنید.
۵ نسل زبان های برنامه نویسی چیست؟
در ابتدا معرفی نسل های اولیه کامپیوتر باید برای شما جالب باشه که پیدایش آن از چه مسیر و تکنولوژی هایی گذشته و به ما رسیده!
نسل اول : زبان های برنامه نویسی دارای زبان ماشین (زبان صفر و یک) بودند.
نسل دوم : زبان ها قابل درک تر برای انسان بودند (مانند زبان اسمبلی).
نسل سوم : به کامپایلر نیاز دارند و دستوراتشان برای انسان قابل فهم است، مثل زبان COBOL
(کامپایلر یا مفسر برنامه‌ای است که دستورات برنامه نویسی را به دستورات صفرویک تبدیل می‌کند.)
نسل چهارم : زبان محاوره ای و عامیانه دارند، مثل Oracle و SQL ها.
نسل پنجم : بوسیله الگوریتم هایی که برنامه نویس می نویسد قابل درک هستند. مثل prologue و Visual basic (یک الگوریتم روشی گام به گام برای حل مسئله هست.)
اولین زبان های برنامه نویسی کدامند؟
کد کوتاه (Short Code) : در سال ۱۹۴۹ «زبان برنامه‌نویسی کد کوتاه» آمدند، این زبان از نسل اول زبان های برنامه نویسی و دارای زبان صفر و یک بود. این زبان به گونه ای سنگ بنای دنیای برنامه نویسی امروزی هست.
اسمبلی (Assembly) : میدانید بازی های کنسول آتاری و سگا با کدام زبان ایجاد شده اند؟ زبان اسمبلی کلمات نمادین را جایگزین صفر و یک کرد. اصل حرف زبان اسمبلی این بود: «راحتی برنامه نویس خیلی مهم تر از راحتی کامپیوتر است!».
در سال ۱۹۵۱ گریس هاپر اولین کامپایلر دنیای IT را ابداع کرد، از آن به بعد رشد برنامه نویسی سریعتر ادامه پیدا کرد.
فورترن (FORTRAN) : اولین زبان برنامه‌نویسی‌ِ شبیه زبان های امروزی در سال ۱۹۵۷ اختراع شد. زبانی به نام فورترن که شرکت IBM آن را ارائه کرد. خوب است بدانید FORTRAN مخفف عبارت formula translating system و به معنای سیستم تبدیل فرمول است.
زبانی که در عین سادگی منشا زبان های مهم دیگری مثل COBOL، Lisp، C، Smalltalk و جاوا شد. زبانی که هنوز هم در حوزه‌ی اَبَر محاسبات کاربرد دارد.
لیسپ (Lisp) : سال ۱۹۵۸ بعد از تولد فورترن، زبان لیسپ به دنیا آمد! این زبان دارای ساختار منطقی if-then-else بود. ساختاری که هنوز هم در زبان های مدرن دیده می‌شود. زبان های بسیاری مثل اسمال تاک، جاوا، جاوا اسکریپت، روبی و پایتون وجودشان را مدیون لیسپ هستند.
کوبول (COBOL) : بعد از این که کامپیوترها به دنیای تجارت آمدند، زبان COBOL به وجود آمد. COBOL مخفف Common Business-Oriented Language است که برای به کارگیری در امور مالی و تجاری استفاده شد.
سیمولا (Simula) : مفهوم شی‌گرایی با ورود سیمولا برنامه نویسی معنا داد و Object ها و Class ها معرفی شدند. سیمولا ریشه همه ی زبان های برنامه نویسی شی‌گرا مثل سی شارپ، جاوا و جاوا اسکریپت است.
اسمال تاک (Smalltalk) : با اینکه اسمال تاک ادامه ی زبان سیمولا بود اما به تنهایی توانست تحول بزرگی در دنیای برنامه نویسی ایجاد کند. زبانهای مدرنی مثل جاوا، سی شارپ، Objective C از این زبان تاثیر گرفتند. زبان روبی هم به نوعی همزاد مدرن اسمال تاک به حساب می‌آید.
مهمترین زبان های برنامه نویسی تا به اکنون
در این مرحله بعد از معرفی نسل های کامپیوتری و پیدایش زبان های مهم برای شروع برنامه نویسی به معرفی مهمترین زبان های برنامه نویسی که دنیای امروز ما را تغییر داده اند و شما باید برای آموزش زبان های برنامه نویسی روی آنها تمرکز کنید می پردازیم:
سی و سی پلاس پلاس (++C)
زبان C عمری طولانی داشته و به عبارتی مادر تمام زبان های برنامه نویسی مدرن است چون تمام سیستم عامل ها از ویندوز و لینوکس تا اندروید و iOS به زبان سی یا یکی از مشتقاتش این زبان نوشته شده اند.
مرورگر موزیلا فایرفاکس به زبان سی و برنامه‌ی آفیس به زبان ++C و #C نوشته شده اند. بسیاری از بازی های کامپیوتری شناخته شده، مبتنی بر زبان C و ++C هستند. به جز زبان های ++C و #C، جاوا و جاوا اسکریپت هم از زبان C نشات گرفته اند.
Objective C
این زبان تا حد زیادی ترکیبی از زبان سی و اسمال تاک است. طرفداران اپل باید به آبجکتیو سی احترام بگذارند چون آیفون، آیپد و سیستم عامل mac 10 با این زبان توسعه پیدا کرده‌اند.
پی اچ پی (PHP)
بسیاری از سایت های مهم مثل فیس بوک، ویکی پدیا و وردپرس با پی اچ پی نوشته شده اند. جهان وب (World Wide Web) وجودش را مدیون PHP و Perl هست. به علاوه بخش های زیادی از سایت های لینکدین، یاهو، تامبلر و فلیکر با استفاده از این زبان نوشته شده اند.
زبان جاوا (Java)
زبان جاوا یکی دیگر از محبوب ترین و مهم ترین زبان های برنامه نویسی است. یک زبان چند منظوره که با شعار «یک بار بنویس، همه جا اجرا کن!» بر سر زبانها افتاد. این زبان شی گرا کاربرد های بسیاری دارد، از توسعه بک اند گرفته تا برنامه نویسی برای اندروید! یک زبان قدرتمند که هر سال نامش در بین زبان های پرکاربرد هست.
نرم‌افزار های تجاری مهمی مثل بورس سهام آمریکا، سایت آمازون، بخش هایی از گوگل و سیستم عامل اندروید با کدهای جاوا ساخته شده اند. به همین دلیل در دیتابیس بانک ها، ابررایانه های تحقیقاتی، تلویزیون و تلفن های همراه می‌توانید اثری از جاوا را ببینید.
کوبول (COBOL)
دنیای تجارت به زبان کوبول مدیون است و انبوهی از نرم افزار های مهم دنیا، با این زبان نوشته شده‌اند. تا سال ۱۹۹۷، ۸۰% بیزنس های دنیا با کوبول پیش رفته اند.
جاوا اسکریپت (JavaScript)
نتایج سایت StackOverflow نشان می‌دهد که جاوا اسکریپت یکی از مهم ترین و پرکاربرد ترین زبان های برنامه نویسی چندمنظوره است. این زبان در یک دهه اخیر رشد عجیبی داشته، قابلیت های فراوان این زبان هم هر روز به محبوبیتش اضافه می‌کند. به‌طوری که استیو یِگه (Steve Yegge) از کارمندان ارشد گوگل و آمازون اعتقاد دارد :
جاوا اسکریپت در آینده به بزرگترین زبان برنامه نویسی دنیا تبدیل خواهد شد.
به طور مثال از کاربرد های این زبان این است که اگر بخواهید سایت خود را با استفاده از HTML و CSS طراحی کنید برای تعاملی کردنش حتماً به زبان جاوااسکریپت احتیاج پیدا میکنید.
۷۵% از فریم ورک های محبوب برنامه نویسی (مثل React، React Native و Nodejs) مبتنی بر زبان جاوا اسکریپت هستند!
روبی (Ruby)
روبی ریلیز (Rails) هم فریم ورک قدرتمندی است که بر پایه ی همین زبان است و در حوزه ی برنامه های استارتاپی و توسعه وب بسیار طرفدار دارد. زبان روبی به سادگی نگارش و زبان شبه محاوره اش شناخته می‌شود. ویژگی هایی که از آن یک زبان محبوب ساخته است.
شبکه ی اجتماعی محبوب توئیتر هم به زبان روبی نوشته شده است.
گروه بندی زبان های برنامه نویسی
شما با هر علاقه و بخشی که در کسب و کارتان فعالیت میکنید باید به یکی از گروه های زیر آشنایی داشته باشید و بخواهید برای آن فراگیری زبان های برنامه نویسی را شروع کنید. گروه بندی زیر به سادگی حوزه کاری شما را مشخص خواهد کرد :
۱- زبانهای برنامه نویسی ویندوزی
۲ زبانهای برنامه نویسی تحت وب
۳- زبانهای برنامه نویسی برای اپلیکیشن موبایل
۴- زبانهای برنامه نویسی چند منظوره
زبان برنامه نویسی برای ویندوز
زبان هایی که فقط در محیط ویندوز کارایی دارند و برای ایجاد برنامه های تحت ویندوز به آنها نیاز داریم، زبان برنامه نویسی ویندوزی گفته می‌شود. پرکاربرد ترین زبان های این بخش شامل :
سی (C) – سی پلاس پلاس (++C) – ویژوال بیسیک (Visual Basic) – سی شارپ (#C) – جاوا (Java) – پایتون (Python) – پرل (Perl) – روبی (Ruby)
زبان برنامه نویسی تحت وب
اگر بخواهید برای مرورگرهای وب برنامه ای بسازید (مثل سایت های فروشگاهی) باید یکی از زبان های برنامه نویسی تحت وب را فرا بگیرید. زبان های تحت وب به دو دسته سمت کاربر (Front-End) و سمت سرور (Back-End) تقسیم می‌شوند:
زبانهای برنامه نویسی سمت کاربر
HTML – جی کوئری (jQuery) – CSS – جاوا اسکریپت (Javascript)
زبانهای برنامه نویسی سمت سرور
Ruby – Java – Python – PHP – ASP.NET
زبان برنامه نویسی موبایلی
اگر می خواهید برای تلفن های همراه اپلیکیشن طراحی کنید باید یکی از زبان های زیر را یاد بگیرید:
جاوا اسکریپت – سی شارپ – پایتون – جاوا – سویفت – روبی – پرل – Objective-C
زبان برنامه نویسی چند منظوره
اگر خوب دقت کرده باشید در گروه های بالا زبان هایی تکرار شدند، به آنها زبان های برنامه نویسی چندمنظوره (General- Purpose Language) گفته می‌شود. یعنی با یادگیری یکی از این زبان ها می‌توانید برای پلتفرم های مختلف (ویندور، وب، اندروید و iOS) برنامه سازی کنید که شامل :
سی شارپ – C – پایتون – ++C – روبی – جاوا – اسکالا (Scala)
جمع بندی
خب دوستان عزیز در این مطلب شناخت خوبی از زبان های برنامه نویسی پیدا کردیم و با تاریخچه، نسل های رایانه و گروه بندی زبان های برنامه نویسی آشنا شدیم، این گوی و این میدان! شما بر حسب سلیقه و علاقه ای که دارید و البته بر طبق کسب و کار فعلی و آینده خود باید فراگیری زبان های برنامه نویسی را شروع کنید و در این دنیای جالب و پر امکانات وارد شوید.
از هر جایی میتونید شروع کنید و آموزش های پروژه محور را یاد بگیرید، و حتما از فیلم های آموزشی برنامه نویسی کمک بگیرید تا بتونید با تجربه و تدریس اساتید برجسته این حوزه آشنا شوید. موفق باشید.
